Rok 2024
Rok 2021-2022-2023 to okres słabości stowarzyszenia z wielu powodów ...oby się nie powtórzyły, ale w dn.12.12.2023 odbyło się Walne Zebr. Spr.-Wyb. TPKŻ z którego protokół poniżej:
Protokół z Walnego Zebrania Członków TPKŻ w dn. 12.12.2023
- Sytuacja wyjściowa:
Stan pandemii, śmierć Zbyszka Siwińskiego, zmiany w życiu prywatnym wielu członków doprowadziły do zaniku działalności TPKŻ. Od września 2023 – po okresie wydłużenia kadencji ostatniego Zarządu (zw. z pandemią) – TKPŻ nie posiadało organów zarządzających i kontrolnych.
Na wniosek i wezwanie Tadeusza Ruminowicza, członkowie z którymi miał on kontakt, spotkali się w liczbie 7 osób w dn. 27.11.2023 (zał. Lista obecności) i wyrazili wolę kontynuowania istnienia i działalności TPKŻ, zobowiązując się również do działań mających na celu zwiększenie liczby członków i wyznaczyli dzień 12.12.2023 na WZWyb TPKŻ.
7 osób stanowiło liczbę zdolną do podejmowania decyzji (dla org zarejestrowanych w KRS) w sprawach organizacji i stanowiło 70% ilości zweryfikowanych członków
- Do dnia 12.12.2023 akces do TPKŻ potwierdzili:
Barbara Siwińska i Mirosław Szut – jako nowi członkowie i Magdalena Urban – powrót do członkostwa po okresie przerwy.
- W zebraniu w dn. 12.12.2023 – które odbyło się w Centrum Kultury Żydowskiej przy ul. Waryńskiego 24A – uczestniczyło 10 spośród 13 członków ((zał. Listę obecności).
Zebranie prowadził i protokołował Tadeusz Ruminowicz.
Na wstępie zapoznał zebranych z sytuacją stowarzyszenia i celu zebrania.
Po stwierdzeniu uprawnionego quorum przystąpiono do wyboru władz Stowarzyszenia:
Na prezesa zgłoszono i uzyskano jego zgodę: Dariusza Szadę-Borzyszkowskiego.
Na członków i uzyskano ich zgodę: Annę Kraśnicką, Mirosława Szuta i Tadeusza Ruminowicza.
Anna Kraśnicka została zaproponowana na wiceprezesa, Mirosław Szut na członka zarządu a Tadeusz Ruminowicz na sekr/skarbnika.
Obecni i kandydaci wyrazili zgodę na taki podział funkcji i w głosowaniu jawnym, jednogłośnie wybrali i zatwierdzili taki skład Zarządu. Głosowano na poszczególne osoby, przy czym sami zainteresowani wstrzymywali się od głosu.
Do Komisji Rewizyjnej zgłoszono Jana Wysockiego i Jolantę Jarończyk, uzyskano ich zgodę i zebrani w głosowaniu jawnym, jednogłośnie wybrali i zatwierdzili taki skład KR. Głosowano na poszczególne osoby, przy czym sami zainteresowani wstrzymywali się od głosu.
W dalszej części podjęto następujące postanowienia:
1.Tadeusz Ruminowicz dokona niezbędnych zgłoszeń do KRS i org. nadzorującego stowarzyszenia u UM Białystok
2.Zakceptowano abolicję składek członkowskich do listopada 2023, a od grudnia 2024 zatwierdzono miesięczną składkę członkowską w wys 10zł.
3.Jeśli uzyskamy w CKŻ możliwość postawienia szafy na biblioteczkę TPKŻ to przeniesiemy ją tam i umożliwimy z niej korzystanie. (aktualnie zdeponowana u T.Ruminowicza)
- Ustalono datę nast. Spotkania na 11.01.2023 (T.R. przygotuje spr.finans. za 2023r)
Rok 2020
4. 13 sierpnia 2020 r. godz. 20.00 zapraszamy na koncert plenerowy z okazji 77. rocznicy powstania w getcie białostockim.
Białystok Ghetto Underground
Tym razem nie będzie Rebeki, Skrzypka na dachu ani Dony. Nie będzie sentymentalnych skrzypiec i rzewnych melodii.
Będzie elektro, cold wave, stoner, punk, hip-hop. Będzie o śmierci, wściekłości, walce, izolacji, tęsknocie, miłości i nienawiści.
O tym pisali polscy Żydzi zamknięci za murami obozów koncentracyjnych i gett.
Także getta białostockiego na którego gruzach odbędzie się koncert. Domy przy Jurowieckiej, Ciepłej, Fabrycznej, Nowogródzkiej, były świadkami największego zrywu antyhitlerowskiego w Białymstoku - powstania w getcie w sierpniu 1943 r.
Te domy będą też świadkami koncertu z utworami które od czasów wojny w większości nigdy nie były w Polsce grane, z pierwszymi polskimi tłumaczeniami tekstów i zupełnie inną muzyką.
Wystąpią m.in.: Radek Orłowski (Tempelhof, Madame Delirium, BSSS, Radius) Michał Ciruk (Cira) Cezary Tabor (Obywatel NIP)
Miejsce:: róg Jurowieckiej i Fabrycznej (wejście przez bramę od strony ul. Fabrycznej).
Wydarzenie objęte patronatem Towarzystwa Przyjaciół Kultury Żydowskiej we współpracy z Żydowskim Instytutem Historycznym z Warszawy.
3. 27 stycznia - Wieczór poświęcony pamięci Zbyszka Siwińskiego - o godz 18 w Centrum Aktywności Społecznej, ul. Św Rocha 3, wejście od Krakowskiej.
Zapraszamy!
1. Reaktywujemy spotkania TPKŻ w 2-gi i 4-ty poniedziałek miesiąca.
Będą się odbywać w Bibliotece Centrum Aktywności Społecznej ul. Św. Rocha 3 - wejście od Krakowskiej
Rok 2019
10. 12 grudnia 2019 o godz. 18.00 w Galerii Sleńdzińskich, ul. Waryńskiego 24A: "Polacy i Żydzi - razem"
Program przygotowany przez Przemysława Wierzbowskiego i Tomasza Wiśniewskiego.
Polacy, Żydzi - razem! W Polsce przedwojennej to działało. Najlepszym przykładem są esperantyści! W przedwojennym środowisku esperantystów nie miało znaczenia kto kim jest, czy chodzi do kościoła, synagogi, cerkwi czy też kirchy. I czy w ogóle jest wierzący. Esperantystów łączyła idea esperancka, która silnie eksponowała ideę pojednania, solidarności i szacunku wobec innych.
9. Wspomnienie o Zbyszku Siwińskim - (1942-2019.11.20)
W dniu 20 listopada zmarł nasz pierwszy Prezes i założyciel Towarzystwa Przyjaciół Kultury Żydowskiej w Białymstoku Zbigniew Feliks Siwiński. Kontakt z nim był w ostatnim czasie utrudniony bo raz że mieszkał w Łapach a dwa bardzo cierpiał, o ciężkiej chorobie wiedzieliśmy i przynajmniej czasem Go odwiedzaliśmy, licząc na to, że z niej wyjdzie. On też myślał jeszcze o większej aktywności w TPKŻ, bo przed świętami zamierzali z żoną Basią wrócić i znów zamieszkać w Białymstoku. Ale stało się inaczej.
Nadzieja na lepsze umiera ostatnia.
Ostatnia - ziemska - droga Zbyszka była następująca: w piątek 22.11 miały miejsce modlitwy i wystawienie ciała w domu w Łapach, w sobotę o 10.00 Msza Św. w kościele w Łapach i pochówek na Cmentarzu Miejskim w Białymstoku na ul. Wysockiego. Pogrzeb był więc chrześcijański - Zbyszek decyzję o tym pozostawił rodzinie, chcąc jedynie aby wybrany obrządek nikogo nie uraził. Żona - Basia - przekazała mi, że w jego trumnie umieściła tak ważne dla niego akcesoria związane z judaizmem.
Wiemy - na pewno nie wszystko - jak bardzo skomplikowane życie miał Zbyszek w aspekcie poszukiwania tożsamości.
Zapamiętamy Go jak bardzo przyjacielskiego, ciepłego, rubasznego człowieka.
Zbyszku. Odpoczywaj w pokoju. Żyj wiecznie!
Najbliższej rodzinie, w szczególności żonie Basi -którą znamy - przekazujemy tą drogą wyrazy współczucia. w imieniu zarządu TPKŻ, Tadeusz Ruminowicz
Ostatni film Tomka Wiśniewskiego o Zbyszku możecie obejrzeć w linku: TEST - the story of Zbyszek Siwiński (English)
8. Wschód Kultury - Inny wymiar. Białystok, 29.VII-1.IX 2019
Wśród wielu imprez tegorocznego Festiwalu nam zapadła w pamięci wystawa w Centrum im. Ludwika Zamenhofa "Rina Nikova - biblijna balerina" (poniższe informacje ze strony www.centrumzamenhofa.pl/art,771,rina-nikova-biblijna-balerina)
Rina Nikova (1898-1972) to pseudonim artystyczny Rozy Rubinowicz, mieszkającej w Izraelu światowej sławy artystki, primabaleriny i prekursorki baletu biblijnego, stylu, w którym wątki/motywy biblijne interpretowane były poprzez taniec. Jej nazwisko na stałe zapisało się w dziejach światowego i żydowskiego baletu.
Roza urodziła się i dorastała w Białymstoku, w rodzinie Lejba i Ester Rubinowiczów, początkowo przy ul. Kupieckiej (obecnie I. Malmeda), następnie ul. Polnej. To tu spędziła kilkanaście pierwszych lat swojego życia, do wybuchu I wojny światowej. Lat, które na pewno nie pozostały bez wpływu na jej dalsze życie i wybór drogi artystycznej. Wiedza o związkach Riny Nikovej z Białymstokiem uległa zatarciu w trakcie burzliwych dziejów tej części Europy w I połowie XX wieku. Wystawa o życiu i twórczości tej wybitnej artystki przywraca pamięć o jej białostockich początkach, a także prezentuje dalsze jej losy i międzynarodową karierę. Pragniemy, aby postać Riny Nikovej i jej działalność artystyczna na stałe wpisała się w pamięć o wielokulturowej tradycji, kształtującej historię naszego miasta i regionu.
Celem wystawy i towarzyszącego jej katalogu jest połączenie wczesnego izraelskiego tańca i fotografii, bez której trudno by było sobie wyobrazić historię tańca w Izraelu. Każdy z fotografów utrwalał różne etapy życia Nikovej na swój własny sposób. Pierwsza prezentacja wystawy odbyła się w Jerozolimie, w założonym przez nią domu tańca, co przywróciło ją ojczyźnie. Obecna wystawa to powrót Nikovej do rodzinnego Białegostoku. Za sprawą tej swoistej „kapsuły czasu” białostoczanie będą mogli poznać biografię i twórczość artystki.
Guy Raz, kurator wystawy
Swoją prapremierę ekspozycja miała w 2018 roku w Jerozolimie, w „Domu Baletu Biblijnego Riny Nikovej” – miejscu, w którym artystka prowadziła działalność edukacyjną.
Guy Raz (ur. 1964) - kurator, niezależny fotograf, badacz historii izraelskiej fotografii od 1839 (Palestyna, Ziemia Izraela) do czasów współczesnych. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych i Wzornictwa Besaleela (1998) oraz Wydziału Sztuki na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie (2004). Redaktor publikacji "Fotografowie Ziemi (Palestyna / Ziemia Izraela / Izrael)" (2003), kurator wielu wystaw poświęconych historii lokalnej fotografii w galeriach i muzeach w Izraelu i za granicą. Fotokurator w Muzeum Ziemi Izraela w Tel Awiwie. Wyróżniony przez Ministerstwo Kultury w Izraelu, m.in. nagrodą dla Młodych Artystów (1995), Dorosłych Artystów (2000), Kuratora Roku (2012).
Tal Schwartz - izraelska fotograficzka i kuratorka. Ukończyła studia licencjackie na kierunku komunikacja fotograficzna w College’u Hadassah w Jerozolimie, a studia magisterskie na kierunku teoria sztuki w jerozolimskiej Akademii Sztuk Pięknych i Wzornictwa Besaleela. Obecnie jest główną kuratorką w Galerii Azrieli College’u Hadassah. W latach 2014-2016 pracowała jako wolontariuszka w Ośrodku Brama Grodzka – Teatr NN w Lublinie. Stypendystka Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. W 2014 roku założyła w Lublinie biuro podróży ROOTKA tours, specjalizujące się w organizacji wyjazdów związanych z dziedzictwem żydowskim w Polsce i na Ukrainie.
Autorami tekstów do katalogu byli Guy Raz i białostoczanin Wiesław Wróbel - historyk, obecnie kierownik Zbiorów Specjalnych i Pracowni Digitalizacji Biblioteki Uniwersyteckiej im. J. Giedrojcia w Białymstoku - który od ponad dekady zajmuje się historią regionalną, w szczególności Białegostoku przed 1939r.
7. Tragiczne rocznice czerwca, lipca i sierpnia lat II wojny światowej.
Spalenie Wielkiej Synagogi, Jedwabne, Radziłów, Wąsosz. Rocznica powstania w białostockim getcie. Nie zapominamy. Nie zapomnijmy. Uczestniczymy w uroczystościach poświęconych pamięci tych tragedii.
6. XI Festiwal Kultury Żydowskiej "Zachor - Kolor i dźwięk" w Białymstoku - w dniach 16-19 czerwca 2019 organizowały jak co roku Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael i Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie.
Honorowym patronatem imprezę objął Wojewoda Podlaski, Marszałek Woj. Podlaskiego, Prezydent M. Białegostoku i Ambasada Izraela w Polsce. W programie mieliśmy przyjemność uczestniczyć w:
W niedzielę, 16.06.2019 r.
Koncert popołudniowy na Placu przed Ratuszem:
Melodie żydowskie - Sekcja Muzyczna Teatru Bez Nazwy (Krystian Zięba - akordeon, wokal, Mariia Sydorenko - wokal, Joanna Dąbrowska - akordeona, Illia Tsalyk - gitara, djembe, Karolina Skorupa - skrzypce,)
"Mi amor, mi alegria" (Pieśni Żydów Sefardyjskich) - Urszula Makosz (śpiew), Paweł Pierzchała (fortepian), Krzysztof Cyran (gitara), Michał Półtorak (skrzypce, mandolina), Michael Jones (skrzypce, altówka, djembe)
Rok Duo - Marcin David Król (skrzypce), Lucjan Szaliński-Bałwas (skrzypce)
„Żydowska ulica" - Izabela Szafrańska (śpiew), Przemysław Zalewski (pianino), Paweł Puszczało (kontrabas), Marcin Drabik (skrzypce,), Przemysław Skałuba (klarnet, duduk, saxofony) oraz Daniel Kapustka (perkusja)
Inne atrakcje:
- nauka tańców żydowskich i izraelskich (prowadzi Kinga Kalupa z grupy tanecznej Snunit z Warszawy)
- warsztaty kuchni żydowskiej - prezentacja i degustacja koszernych potraw (Małgorzata Blicharz i Julia Gregosiewicz)
- konkurs plastyczny dla dzieci
Wieczorem w kościele św. Rocha Koncert organowy Marka Kulikowskiego
W poniedziałek - 17.06.2019 r. w Auli Pałacu Branickich
A ZEMERL AZA... - Koncert piosenek żydowskich po polsku i w jidisz że specjalną niespodzianką
w wykonaniu: Moniia Chrząstowskiej - wokal, prowadzenie, Pawła Leszczyńskiego - akordeon, Dariusza Falana - klarnet, Mateusza Dobosza - kontrabas
We wtorek, 18.06.2019 r. w Kinie Forum, ul. Legionowa 5 Koncert galowy
SEFARAD MODERNA Pieśni sefardyjskie - Anna Riveiro (śpiew) z Trio Jazzowym Miłosza Olenieckiego (Miłosz Oleniecki - fortepian, aranżacje utworów, Paweł Zwierzyński-Pióro - kontrabas, Rafał Dutkiewicz - perkusja)
OSTATNIEMU KLEZMEROWI. Koncert Muzyki i Poezji Żydowskiej - Ewa Warta Śmietana (śpiew), Jerzy Trela (recytacja), Wojciech Trela (recytacja), Małgorzata Westrych (fortepian)
Przez 3 dni festiwalu Wystawa „Izrael - wczoraj i dziś" (udostępniona przez Ambasadę Państwa Izrael) w holu przed aulą Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku (Plac NZS 1)
5. W dniu 19 maja Białostocki Ośrodek Kultury - Kino Forum przedstawiło premierowy pokaz długo oczekiwanego, głośnego filmu Jolanty Dylewskiej „Marek Edelman... i była miłość w Getcie”!
Pokaz miał miejsce w ramach wydarzenia Weekend z Millennium Docs Against Gravity.
Marek Edelman… i była miłość w Getcie / Marek Edelman… and There Was Love in the Ghetto
Polska/Niemcy 2019, 79′, reż. Jolanta Dylewska
Pomysł na film narodził się przy wsparciu Andrzeja Wajdy, zrealizowany został przez wybitną reżyserkę i operatorkę Jolantę Dylewską, ze scenariuszem Agnieszki Holland. Nie jest to historia Holocaustu, a opowieść o miłości w czasach niezwykle trudnych, o jej mocy i o tym, że jest w stanie oprzeć się wszystkiemu.
„Dlaczego nikt mnie nie pyta, czy w getcie była miłość? Dlaczego nikogo to nie interesuje?” - mówił na krótko przed śmiercią w 2009 roku Marek Edelman, ostatni przywódca powstania w getcie warszawskim. Odpowiada on na to pytanie w długo oczekiwanym i głośnym jeszcze przed premierą filmie. Jak się okazuje, w piekle getta mogło istnieć dobro i piękno. I miłość – także ta przepełniona erotyką. To ona okazała się największą wartością, większą nawet niż życie.
4. W dniach 6-7 maja w Książnicy Podlaskiej i Galerii Ślendzińskich w Białymstoku miała miejsce VIII Międzynarodową Konferencję Naukową z cyklu "Żydzi Wschodniej Polski", której tegoroczny temat brzmiał:
Światy żydowskich artystów z Europy Środkowo-Wschodniej: Biografie – dokonania – Literackie świadectwa losu
Organizatorem konferencji była Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku.
Program obejmował m.in. następujące wystąpienia i tematy:
- Mgr Joanna Wildowicz (UwB, Białystok): Rosa Raisa – życie artystki
- Prof. Lucyna Aleksandrowicz-Pędich (SWPS, Warszawa)” Literackie fantazje amerykańskich pisarek Glorii Goldreich i Dary Horn inspirowane postacią Marca Chagalla: rodzina w centrum żydowskiego świata
- Dr Ogla Ciwkacz (Towarzystwo im. F. Karpińskiego, Iwano-Frankowsk): Losy stanisławiowianki, żydowskiej śpiewaczki Reny Pfiffer-Lax – primadonny Opery Wiedeńskiej (1900–1943)
- Joanna Tomalska-Więcek, Piotr Niziołek, Muzeum Podlaskie w Białymstoku: Malarstwo artystów żydowskich w zbiorach Muzeum Podlaskiego w Białymstoku
- Dr Anna Jeziorkowska-Polakowska (KUL, Lublin): „Cicha woda brzegi rwie...” – historia życia Ediego Resnera
- Dr hab. Dariusz K. Sikorski (Uniwersytet Gdański): Figury wyobraźni – obrazy tożsamości. Malarze w „Roczniku Żydowskim” (1901 – 1906)
- Dr Marek Szladowski (Warszawa): Jak staje się Żyd – Macieja Zaremby Bielawskiego literackie poszukiwania tożsamości
- Mgr Gaweł Janik (UŚ, Katowice): Świadectwo rozbitka. O zapomnianym pisarstwie Sydora Reya
- Dr hab. Anna Janicka (UwB, Białystok): Tamara Karren – artystka i pisarka zapomniana
- Dr Barbara Olech (UwB, Białystok): Festiwal Kultury Żydowskiej „Zachor – Kolor i Dźwięk” jako wydarzenie kulturalne
- Dr Monika Szabłowska-Zaremba (KUL. Lublin): Szkic o artyście - fotografiku Manachemie Kipnisie
- Mgr Klaudia Mucha (UJ, Kraków): Czy dwudziestowieczny Sztetl to miejsce mityczne? „Z zapisków rodzinnych rabina” – twórczość Issaca Beshevisa Singera
- Mgr Małgorzata Sylwestrzak (UwB, Białystok): Muza artystów jako poetka Zagłady. O „Pieśniach żałobnych getta” Izabeli Gelbard
3. W dniu 25 marca 2019 odbyło się Walne Zebranie Sprawozdawczo-Wyborcze TPKŻ w Białymstoku.
Aktualnie, w kadencji 2019-2021 Zarząd będzie pracować w następującym składzie: Agata Róża Czemierys - prezes TPKŻ, Dariusz Szada-Borzyszkowski - wiceprezes, Anna Kraśnicka - sekretarz, Tadeusz Ruminowicz - skarbnik.
Komisję Rewizyjną stanowią: Jan Wysocki, Jolanta Jarończyk i Roman Koper
2. W Centrum im. Ludwika Zamenhofa możemy oglądać (do 5 maja 2019) wystawę fotografii Wojciecha Wilczyka "Niewinne oko nie istnieje" a 8 marca miał miejsce wernisaż i spotkanie z autorem.
Fotograficzny projekt "Niewinne oko nie istnieje" powstał w latach 2006-2008. W ramach tego przedsięwzięcia Wojciech Wilczyk fotografował synagogi, bejt ha-midrasze oraz domy modlitwy, które zlokalizowane są w obecnych granicach państwa polskiego i nie pełnią funkcji kultowej. W dokumentacji finalnie znalazły się zdjęcia ponad trzystu obiektów pełniących aktualnie funkcję garaży, remiz straży pożarnej, warsztatów, manufaktur, muzeów, bibliotek, domów kultury lub pustostanów zagrożonych katastrofą budowlaną.
W styczniu 2009 roku, podczas pierwszej wystawy projektu w Galerii Atlas Sztuki w Łodzi, miała też miejsce premiera książki Niewinne oko nie istnieje, w której znalazły się fotografie 305 budynków, gdzie każdy z obiektów opatrzony jest obszernym opisem zawierającym jego historię i charakterystykę typu architektury. W albumie znalazły się też zapisy rozmów z obserwatorami fotograficznych działań Wilczyka. W trakcie prezentacji projektu dialogi te - czytane przez radiowych lektorów - towarzyszą fotografiom.
Uciekając od patosu i motywu kalendarzowej pamiątki z podróży do Polski, Wilczyk tworzy zapis form z przeszłości, które pozornie wrosły we współczesny pejzaż, ale wciąż od niego odstają, budząc pamięć powikłanej przeszłości.
Adam Mazur, oryginalny kurator wystawy
1. W oddziale IPN w Białymstoku, ul. Warsztatowa 1A 29 stycznia 2019 otwarto wystawę pt.: "Szmul Zygielbojm. Milczeć nie mogę i żyć nie mogę."
Tytułowy bohater bardzo przeżył klęskę powstania i swoją sytuację w obliczu śmierci rodziny, przyjaciół, towarzyszy walki:
"Milczeć nie mogę i żyć nie mogę, gdy giną resztki ludu żydowskiego w Polsce, którego reprezentantem jestem. Towarzysze moi w getcie warszawskim zginęli z bronią w ręku, w ostatnim porywie bohaterskim. Nie było mi dane zginąć tak jak oni, razem z nimi. Ale należę do nich, do ich grobów masowych."
Otwarciu wystawy towarzyszyła prelekcja dr Pawła Piotra Warota "Sytuacja Żydów w okupowanej Polsce w latach 1939-45". Wydarzenie miało miejsce w związku z Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu, i zostało zorganizowane przez białostocki oddział IPN wraz z Żydowskim Instytutem Historycznym im. Emanuela Ringelbluma
BYŁO, minęło, a może warto pamiętać, że było: zobacz zakładkę KALENDARIUM naszych - Towarzystwa czasów